ඔබ නිව් සීලන්ඩ්හි (New Zealand) පදිංචි හෝ සංචාරය කරන කෙනෙක්ද? එහෙනම් මේ බ්ලොග් පොස්ට් එක ඔබට වැදගත් වේවි!

නිව් සීලන්ඩ්වල පොදු නිවාඩු දිනවල (Public Holidays) කැෆේ (Cafés), රෙස්ටෝරන්ට් (Restaurants) සහ සමහර ෂොප්ස් (Shops) වලදී ඔබ ගෙවන මිලට අමතර මුදලක් (a small extra charge) එකතු කරනවා දකින්න පුළුවන්. මේකට තමයි “සර්චාජ්” (Surcharge) එකක් කියන්නේ.

සර්චාජ් එකක් අය කරන්නේ ඇයි? (Why is a Surcharge charged?)

මේකේ හේතුව තියෙන්නේ නිව් සීලන්ඩ්හි නෛතික (legal) නීතිවල.

1. වැඩිපුර වැටුප් (Higher Wages): Holidays Act 2003 කියන නීතියට අනුව, පොදු නිවාඩු දිනවල වැඩ කරන එම්ප්ලෝයීස්ලාට (employees) ඔවුන්ගේ සාමාන්‍ය වැටුපට වඩා වැඩි මුදලක් (සාමාන්‍යයෙන් time-and-a-half කියන ප්‍රමාණය) ගෙවන්න බිස්නස් (Business) අයිතිකරුවන්ට සිද්ධ වෙනවා.

2. අමතර නිවාඩු දිනයක් (Day in Lieu): ඒ වගේම, ඔවුන්ට වෙනත් දවසක නිවාඩුවක් (alternative day off/day in lieu) ලබා දීමටත් අවශ්‍යයි.

3. පිරිවැය පියවා ගැනීම (Covering Costs): බිස්නස් එකකට මේ වැඩි වන වියදම් (increased costs) පියවා ගැනීමට තමයි ගනුදෙනුකරුවන්ගෙන් (customers) මේ සර්චාජ් එක අය කරන්නේ. සාමාන්‍යයෙන් මේක 10% සිට 15% වගේ ප්‍රමාණයක් වෙනවා.

මතක තියාගත යුතු වැදගත් දේවල්: (Important things to remember)

• පැහැදිලිව දැනුම් දීම (Clear Disclosure): Fair Trading Act 1986 නීතිය යටතේ, බිස්නස් එකක් මේ සර්චාජ් එක ගැන පැහැදිලිව දැනුම් දිය යුතුයි. ඒ කියන්නේ, ඔබ ඇණවුම් කිරීමට හෝ ගෙවීමට පෙර පෝස්ටර් (signage), මෙනූස් (menus) හෝ වෙබ්සයිට් (website) එකේ ඒ බව සඳහන් විය යුතුයි.

• මිලදී ගැනීම ඔබේ අතේ (Your choice): ඔබ සර්චාජ් එකක් ගෙවීමට කැමති නැතිනම්, ඔබට වෙනත් තැනකට යාමට පුළුවන්.

සර්චාජ් නැති තැන් (Places Without a Surcharge)

සෑම තැනකම මේ සර්චාජ් එක අය කරන්නේ නැහැ. විශේෂයෙන්ම, සමහර විශාල ජාත්‍යන්තර චේන් (International Chains) සහ ඇතැම් ෆාස්ට් ෆුඩ් (Fast Food) රෙස්ටෝරන්ට් මේ වැඩිපුර ගාස්තුව අය කරන්නේ නැහැ.

උදාහරණයක් ලෙස:

• මැක්ඩොනල්ඩ්ස් (McDonald’s): සාමාන්‍යයෙන් මැක්ඩොනල්ඩ්ස් වැනි විශාල චේන් වල පොදු නිවාඩු දිනවල සර්චාජ් එකක් අය කරන්නේ නැහැ. ඔවුන් වැඩිවන වියදම වසර පුරා ඔවුන්ගේ සාමාන්‍ය මිල ගණන් වලට එකතු කරලා තියෙන්න පුළුවන්.

වෙනත් ස්ථාන (Other places):

• සමහර ස්වාධීන (Independent) කැෆේ සහ රෙස්ටෝරන්ට් ද ගනුදෙනුකරුවන් ආකර්ෂණය කර ගැනීමට සර්චාජ් රහිත ප්‍රතිපත්තියක් (no-surcharge policy) අනුගමනය කරනවා. මේ වගේ තැන් හොයාගන්න “No Surcharge NZ” වගේ වෙබ්සයිට් පරීක්ෂා කරන්න පුළුවන්.

ඉතින්, ඊළඟ වතාවේ ඔබ පොදු නිවාඩු දවසක පිටත කෑමට යනවා නම්, සර්චාජ් එකක් තියෙනවද නැද්ද කියලා බලන්න අමතක කරන්න එපා. එය දැනුවත් තීරණයක් (informed decision) ගැනීමට ඔබට උපකාරී වේවි!